Ảnh: Cây kim ngân hoa

Kim ngân hoa có nguồn gốc ở vùng Đông Á, phân bố ở Trung Quốc, Nhật Bản và Triều Tiên. Ở Việt nam, chi Lonicera L. có khoảng 10 loài, phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi và trung du phía bắc như Quảng Ninh, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Giang, Hà Tây… Cây ưa sáng, thường mọc ở rừng thứ sinh, đồi cây bụi và rừng thưa núi đá vôi. Kim ngân hoa có khả năng kháng viêm, giảm xuất tiết, hạ sốt, làm thanh mát cơ thể. Người xưa thường sử dụng kim ngân pha nước uống để giải nhiệt cơ thể, làm dịu mát trong những ngày thời tiết oi bức, hay cho trẻ em sử dụng để điều trị rôm sảy, mẩn ngứa.

1. Đặc điểm thực vật:

Cây leo bằng thân quấn, cành non có lớp lông bao phủ gồm lông đơn ngắn và lông tuyến có cuống, sau nhẵn, màu hơi đỏ có vân. Lá mọc đối, hơi dày, hình mũi mác, trái xoanm, dài 4-7cm, rộng 2-4cm, gốc tròn, đầu nhọn, nhẵn trà mặt dưới trên các gân; cuống lá dài 5-6mm, có lông.

Cụm hoa mọc ở kẽ các lá tận cùng thành xim hai hoa, lá bắc giống các lá con hình mũi mác, lá bắc con trong có lông thưa ở mép, đài 5 răng mảnh, đôi khi không bằng nhau, có lông; tràng màu trắng sau chuyển sang màu vàng, có lông mịn và lông tuyến ở ngoài; thơm, ống tràng dài 1,8-2cm, môi dày 1,5-1,8 cm, nhị 5 thò ra ngoài, đính ở học tràng, chỉ nhị nhẵn, bao phấn đính lưng. Quả hình cầu, màu đen. Mùa hoa  tháng 3-5, mùa quả tháng 6-8.

Một số loài khác đôi khi cũng được sử dụng như Kim ngân lông (Lonicera cambodiana Pierre ex Danguy), Kim ngân lẫn (Lonicera confuse DC), Kim ngân hoa to (Lonicera macrantha DC).

2. Giá trị làm thuốc:

Bộ phận sử dụng: Cành và lá hoặc nụ hoa có lần một số hoa phơi hoặc sấy khô.

Công dụng: Thanh nhiệt, giải độc. Kim ngân hoa thường được dùng riêng hay phối hợp với nhiều vụ thuốc khác chữa mụn nhọt, mày đay, lở ngứa ban sởi, tả, lỵ, ho do phế nhiệt. Dựa trên kết quả thực nghiệm, kim ngân đã được ứng dụng điều trị thấp khớp, viêm múi dị ứng và bệnh dị ứng khác. Ngày dùng 4-6g hoa hay 10-16g cành lá dưới dạng thuốc sắc, hâm, cao, rượu thuốc hoặc hoàn tán.

Ở Trung Quốc, kim ngân được dùng từ lâu đời như một loại thuốc hạ sốt, làm dễ tiêu và trị lỵ. Hoa phơi khô dùng để lợi tiểu.

Ngoài ra, kim ngân hoa còn có tác dụng cải thiện chuyển hóa chất béo trong bệnh tăng lipid máu, sau khi uống thuốc các ester trong huyết thanh giảm. Nước cất nụ hoa kim ngân (kim ngân hoa lệ) được dùng tiêm để điều trị bệnh nhiễm khuẩn.

BBT