Chướng hơi dạ cỏ là bệnh thường gặp ở bò, xảy ra nhiều vào đầu mùa mưa. Nguyên nhân là vào mùa khô, bò chỉ ăn rơm, cỏ khô, thiếu thức ăn xanh nên sức khỏe giảm. Vào mùa mưa, cỏ phát triển, bò ăn nhiều cỏ non hoặc ăn nhiều cây họ đậu có chất Saponin như so đũa, bình linh…. Khi nhai lại sẽ tạo các thể sủi bọt cản trở động tác ợ hơi, hơi sinh ra không thoát đi được tích tụ lại làm dạ cỏ căng phồng, nếu không can thiệp kịp thời bò sẽ chết do ngạt thở.

 

Cách sinh bệnh:

 

Bình thường khi thức ăn vào dạ cỏ, được các vi sinh vật dạ cỏ phân hủy sinh hơi và hơi được tống ra ngoài nhờ động tác ợ hơi và nhai lại. Tuy nhiên trong trường hợp thú ăn nhiều thức ăn dễ len men, lượng hơi tạo ra quá nhiều. Hay thức ăn chứa nhiều Saponin, nhiều nước khi nhai lại sẽ tạo các bọt khí, các bóng khí này trộn lẫn với thức ăn và rất chắc, không thoát được lên phần trên, làm thức ăn bị dâng lên cao trong dạ cỏ bít kín lỗ thượng vị.

 

Kèm theo sự giảm nhu động dạ cỏ, phản xạ ợ hơi không còn do thượng vị bị bít kín, hơi sinh ra không thoát ra được làm dạ cỏ căng phồng, ép tim, phổi, gây khó thở, ứ máu ở đầu và niêm mạc.

 

Triệu chứng:

 

Bệnh xảy ra rất nhanh. Con vật khó chịu, không yên, bụng càng lúc càng căng to, mất hõm hông bên trái, nhiều khi hõm hông trái phình cao hơn cột sống.

 

Sờ nắn dạ cỏ tính đàn hồi rất lớn như 1 quả bóng căng. Bò thở rất khó, dang chân ra, bạnh mũi để thở, hô hấp tăng 60-80lần/phút. Tim đập nhanh, nhưng rất yếu, tĩnh mạnh cổ phồng to, niêm mạc mắt tím bầm.

 

Điều trị

 

Đầu tiên cho bò đứng 2 chân trước lên cao để dạ cỏ không chèn ép phổi và tim.

 

Kế đến cho uống 1 trong các loại dung dịch:

 

+ Dung dịch thuốc tím: 1gr/1 lít nước, uống 3 – 5 lít.

 

+ Nước dưa chua: 3- 5 lít.

 

+ Bia hơi: 3 – 5 lít.

 

+ Trường hợp chướng hơi do bò ăn phải nhiều cây họ đậu có chất Saponin thì cho uống 100 - 250ml dầu thực vật.

 

Song song đó, xoa bóp vùng dạ cỏ để kích thích ợ hơi. Có thể dùng rơm chà sát hay cám nóng bọc vào giẻ rồi chà sát nhiều lần, mỗi lần 30 – 60phút ở hông bên trái nhằm tăng nhu động dạ cỏ. Hoặc dùng tay nắm lưỡi bò kéo ra kéo vào nhiều lần để kích thích ợ hơi.

 

Cũng có thể dùng bẹ chuối đập dập chấm chút muối thọc vào vùng hầu của bò để tạo phản xạ ói, ợ hơi, hoặc dùng ống thông thực quản cho ống thông vào dạ cỏ, đồng thời dùng tay ép vào hõm hông trái xong hạ đầu ống thông xuống cho thức ăn và hơi thoát ra ngoài.

 

Nên chích thêm camphorat để trợ tim và hô hấp cho bò.

 

Tăng cường nhu động dạ cỏ bằng cách chích dưới da thuốc Pilocarpine: 3% từ 6 - 10ml/lần/ngày liên tục 2 - 3ngày.

 

* Nếu dùng các biện pháp trên không có hiệu quả, dạ cỏ vẫn căng hơi có khả năng tử vong thì phải cấp cứu bằng cách đâm Trocard.

 

Cách đâm như sau:

 

- Cắt lông, sát trùng chỗ đâm ở hõm hông trái của bò, dùng dao rạch 1 đoạn da khoảng 1cm. Đâm Trocard vào, hướng mũi Trocard về nhượng chân trước phải, rút lõi từ từ để hơi thoát từ từ vì lúc này máu ở vùng bụng dồn lên vùng đầu do dạ cỏ chèn ép tĩnh mạch vùng bụng và tim. Nếu cho hơi thoát nhanh thì áp lực máu ở não bị giảm đột ngột, thú bị shock có thể chết.

 

- Giữ nòng Trocard khoảng 5 – 6 giờ cho bò khỏe lại, khi muốn lấy phải cho lõi vào, nếu không thức ăn sẽ vào xoang bụng gây viêm phúc mạc.

 

- Chích một trong các loại kháng sinh sau để chống nhiễm trùng:

 

+ Gentamycin 1ml/10kg trọng lượng

 

+ Ampi-septol 1ml/10kg trọng lượng

 

+ Chlotetradexa 10ml/100kg trọng lượng

 

NNVN

 

• Hội thảo khoa học: Mô hình chăn nuôi bò thịt lai (Blanc-Blue-Belge) thương phẩm thành hàng hóa trên địa bàn tỉnh Bắc Giang (23-10-2024)
• Lạng Giang: Cán bộ khuyến nông thành công với mô hình vỗ béo bò thịt (30-08-2022)
• Nuôi thỏ, trồng rau công nghệ cao, nông dân giỏi ở Bắc Ninh là những tỷ phú, triệu phú (16-08-2022)