Quả vải thiều là một trong những đặc sản nổi tiếng của tỉnh Bắc Giang, không chỉ ở trong nước mà còn nổi tiếng ở nước ngoài bởi vị ngọt sắc, thơm ngon không đâu có được. Khi đến mùa vải chín, người dân Lục Ngạn khấp khởi mừng thầm vì thời điểm thu hoạch thành quả lao động của 1 năm vất vả chăm sóc cây đã đến. Ngoài việc bán vải thiều tươi cho thương lái thì người dân Lục Ngạn Bắc Giang còn chọn thêm hình thức kinh doanh “sấy khô vải thiều” đem bán.
Ông Dư Văn Bảy thôn Chính - xã Hồng Giang - huyện Lục Ngạn chia sẻ về kỹ thuật sấy vải mẫu mã đẹp
Năm 2020, diện tích vải thiều toàn tỉnh là 28.100 ha ước đạt 160.000 tấn; trong đó diện tích vải thiều chính vụ 22.100 tấn, sản lượng ước đạt 115.000 tấn. Việc giải quyết đầu ra cho số lượng vải “khủng” này đã gây áp lực không nhỏ cho các cơ quan chuyên môn của tỉnh và huyện Lục Ngạn vì khung thời vụ của loại quả này ngắn chỉ kéo dài trong vòng một tháng, mặt khác quả vải thiều tươi rất khó bảo quản, việc sấy khô quả vải vừa giúp người dân giải quyết áp lực mùa lại vừa có sản phẩm vải bán quanh năm. Năm nay, vải sấy mẫu mã đẹp bán cho thương lái Trung Quốc được giá 70.000 đồng/kg.
Ông Dư Văn Bảy thôn Chính – xã Hồng Giang – huyện Lục Ngạn là một trong những hộ tiên phong về việc xây lò sấy vải tại huyện lục ngạn từ những năm 1998. Lò sấy vải của ông Bảy có 160 bếp sấy với tổng diện tích nhà xưởng sấy vải lên tới 500m2 chia là 16 khoang sấy. Nếu lò sấy này hoạt động hết công suất có thể sấy được 30-40 tấn vải tươi. Hiện tại gia đình ông đang cho hoạt động 80 bếp sấy mỗi ngày tiêu thụ cho bà con khoảng 8-10 tấn vải tươi. Mỗi vụ vải sấy tùy vào số lượng hàng vải tươi có thể kéo dài trong khoảng 20 – 30 ngày, vụ vải năm nay gia đình ông Bảy xuất ra thị trường khoảng 12-15 tấn vải khô chủ yếu xuất khẩu sang Trung Quốc, với giá bán 70.000 đồng mỗi vụ vải thu được 250 – 300 triệu tiền lãi. “Quả vải thường hay bị dám do quả bị cháy nắng, các loại vải có mã kém cân hàng hoa không được giá hoặc các loại vải rụng gia đình tôi thu mua hết cho bà con mang về sấy, giá vải tươi lò đang thu mua với giá từ 10.000 -15.000 đồng/kg. Vì vậy nhà vườn có thể tận dụng được tối đa sản phẩm, tránh thất thoát vải trong quá trình thu hoạch.” Ông Bảy chia sẻ.
Chất lượng quả vải được lựa chọn đem sấy là quả vải tươi ngon của Lục Ngạn cho nên quả vải sấy xong có hương vị đặc trưng, thơm ngọt đậm đà như kẹo tự nhiên. Quả vải sấy giàu vitamin và dưỡng chất rất tốt cho sức khỏe, giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện lưu thông máu, tăng cường trao đổi chất. Vải thiều sấy khô làm đồ ăn vặt, làm quà tặng, quà biếu dịp lễ tết, làm gia vị, cháo, kem, ngâm rượu… Tại Trung Quốc và một số nước trên thế giới rất ưa chuộng vải sấy khô của Lục Ngạn. Vải thiều sấy Lục Ngạn có đặc điểm vỏ ngoài vàng sẫm, long vải có màu cánh gián ăn dẻo ngọt thơm. Vải sấy có thể bảo quản sử dụng được trên 6 tháng mà không hề ảnh hưởng đến chất lượng.
Theo anh Nguyễn Văn Tú Lý Nhân – Hà Nam người chuyên đứng bếp sấy cho gia đình ông Bảy với 10 năm kinh nghiệm sấy vải, anh Tú cho biết: “4kg vải tươi sấy được 1kg vải khô, quả vải sấy đạt tiêu chuẩn phải tròn đều không méo, không vỡ, long bên trong hình cánh gián, độ ẩm đạt 20%, khô 80%. Nếu lửa to quá nhiệt, quả bị phồng to sẽ hay bị vỡ hoặc xẹp quả, nếu lửa nhỏ thì sẽ làm thiu long. Vải tươi khi mua về phải sấy ngay để qua đêm vải bị thối vỏ, thiu long sấy sẽ bị hao nhiều. Mỗi mẻ vải sấy mất khoảng 3 ngày 3 đêm, khi sấy lưu ý đảm nảo nhiệt độ và phải đảo quả đúng kỹ thuật, sau khi sấy được khoảng 1,5 ngày thì có thể tiến hành ủ quả đến khi đạt tiêu chuẩn là được”.
Vụ vải năm 2020 có nhiều diễn biến phức tạp từ đầu vụ do ảnh hưởng của dịch Covid, cho nên phương án “sấy vải” là một trong nhiều phương án trong kịch bản tiêu thụ vải thiều năm 2020 của huyện Lục Ngạn nói chung cũng như của xã Hồng Giang nói riêng. Trên địa bàn toàn huyện Lục Ngạn có khoảng 400 lò sấy vải, có thể sấy được 13.000 – 15.000 tấn vải, phương thức chế biến này giúp quả vải có thể tiêu thụ quanh năm. Hiện tại giá vải sấy xuất khẩu đi Trung Quốc trung bình có giá bán khoảng 70.000 đồng/kg, tuy nhiên tại Lục Ngạn có những loại vải sấy đặc biệt, được đóng gói bao bì nhãn mác đẹp mắt đã có giá bán lên tới 150.000 đồng/kg. “Sấy vải” – vừa là giải pháp giúp người tiêu dùng có quả vải sử dụng quanh năm đồng thời cũng giúp người trồng vải có cơ hội gia tăng thêm thu nhập cho gia đình mình, bà Vũ Thị Chiêm Cán bộ Khuyến nông xã Hồng Giang cho biết.
Bài , ảnh: Minh Nga
