Hiệp định TPP với 12 nước thành viên vừa kết thúc vòng đàm phán cuối cùng và đang trong giai đoạn chờ quốc hội các nước thành viên phê chuẩn. Bên cạnh một số lĩnh vực hưởng lợi, các chuyên gia kinh tế cũng nhận định lĩnh vực chịu tác động lớn nhất từ làn sóng TPP chính là nông nghiệp.
Cho đến nay, nông nghiệp vẫn là ngành thế mạnh của Việt Nam. Trong đó, thủy sản được đánh giá là có thế mạnh nhất, tiếp đến là trồng trọt, chăn nuôi. Cả ba ngành này đều có xu hướng chịu tác động khá rõ của các đàm phán liên quan đến nội dung thuế quan, "biện pháp kỹ thuật" (TBT) và “biện pháp vệ sinh và kiểm dịch động thực vật” (SPS), đầu tư và lao động; trong đó bao gồm cả những mặt thuận lợi và khó khăn.
Việc cắt giảm, xóa bỏ hàng rào thuế quan chắc chắn sẽ dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng lượng hàng nhập khẩu từ các nước TPP vào Việt Nam với giá cả cạnh tranh, nguy cơ này đặc biệt lớn đối với những ngành hàng mà năng lực cạnh tranh của Việt Nam còn yếu, điển hình là nhóm hàng nông sản vốn gắn liền với đối tượng dễ bị tổn thương trong quá trình hội nhập là nông dân. Trong các đàm phán về thuế quan, thủy sản được cho là ngành nông nghiệp tận dụng được nhiều lợi thế hơn cả, cụ thể là có cơ hội gia tăng xuất khẩu. So với thủy sản, nhóm hàng chăn nuôi (lấy thịt, lấy sữa) và trồng trọt (trái cây) lại được dự báo là khó cạnh tranh ngay tại thị trường nội địa.
Ngành nông nghiệp của Việt Nam, đặc biệt là chăn nuôi (lấy thịt, lấy sữa) và trồng trọt (trái cây) dự kiến sẽ phải “đương đầu” trước các công ty toàn cầu có quy mô lớn và hoạt động hiệu quả hơn, khó cạnh tranh ngay tại thị trường nội địa bởi hàng nhập khẩu của Úc, New Zealand, Mỹ.
Bên cạnh đàm phán về thuế quan, đàm phán về các biện pháp SPS - TBT đặt ra những thách thức không nhỏ đối với cả ba ngành hàng thủy sản - trồng trọt và chăn nuôi. Những rào cản dưới dạng quy định kỹ thuật, vệ sinh dịch tễ rất có thể sẽ vô hiệu hóa lợi ích từ việc giảm thuế quan đối với hàng hóa Việt Nam; bởi dù thuế nhập khẩu vào các nước có được xóa bỏ nhưng việc kiểm dịch, kiểm tra dư lượng kháng sinh, các đòi hỏi về nhãn mác bao bì... của các nước vẫn ngăn chặn khả năng xuất khẩu của nông sản Việt Nam, thậm chí là còn rủi ro hơn nhiều so với thuế quan. Tới 60% dân số Việt Nam phụ thuộc vào nông nghiệp nhưng đa phần người nông dân - vốn là đối tượng dễ bị "tổn thương" trong quá trình hội nhập vẫn chưa được trang bị nhiều kiến thức.
Gia nhập TPP, nông sản Việt Nam sẽ có cơ hội được xuất sang nhiều nước nhưng bên cạnh đó, nông sản của các nước khác cũng sẽ được nhập khẩu ồ ạt hơn. Việc không được chuẩn bị kỹ để "hội nhập" sẽ khiến sản phẩm nội địa có thể bị thua ngay trên "sân nhà".
Trái ngược với các rủi ro trong đàm phán về SPS - TBT và lao động, nội dung đàm phán về đầu tư lại hứa hẹn đem đến nhiều cơ hội cho ngành nông nghiệp nước ta. Khi TPP có hiệu lực, hiệp định này sẽ thúc đẩy, gia tăng đầu tư của các nước thành viên (nhất là các nước phát triển như Mỹ, Australia, New Zealand, Singapore...) vào Việt Nam, đặc biệt trong một số lĩnh vực Việt Nam mong muốn phát triển như các ngành nông nghiệp công nghệ cao, hình thành các chuỗi khép kín với công nghệ tiên tiến, tạo khả năng cho Việt Nam tham gia tốt hơn vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.
TPP là hình thức hội nhập "theo chiều sâu", trong đó các cam kết mạnh mẽ hơn, ở nhiều lĩnh vực hơn, do đó mức độ tác động tới mỗi ngành cũng lớn và phức tạp hơn. TPP được đánh giá là hiệp định của thế kỷ 21, không chỉ vì nó là một hiệp định lớn, mà còn ở tầm vóc và ảnh hưởng của nó. Với mục tiêu cắt giảm 90% thuế xuất khẩu, nhập khẩu giữa các nước cũng tạo ra cơ hội lớn cho nông nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường, thu hút đầu tư và hợp tác trong nông nghiệp.
Những cơ hội và thách thức từ TPP không khó để nhận ra nhưng làm thế nào để tận dụng cơ hội và hóa giải thách thức là bài toán không hề đơn giản. Vị thế của nông sản Việt Nam nói chung, Bắc Giang nói riêng cần được nâng tầm như thế nào trong sân chơi TPP rất cần sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, ngành, doanh nghiệp, đặc biệt là nâng cao nhận thức cho người nông dân về TPP ngay từ bây giờ.
http://baobacgiang.com.vn/
Tin liên quan:
- Màng bọc thực phẩm “Yummy Plastic” từ vỏ trái cây (01-07-2024)
- Tổng điều tra nông nghiệp, nông thôn bắt đầu từ 1/7/2025 (14-06-2024)
- Từ hộp sữa gạo nghĩ về hướng đi cho lúa Japonica (20-06-2024)