Đã có thời kỳ vàng lùn, lùn xoắn lá lúa (VL-LXL) bùng phát mạnh trên đồng ruộng các tỉnh ĐBSCL (năm 2006).
Theo dự báo của nhiều nhà khoa học, chu kỳ tái phát của rầy từ 10 - 12 năm, cộng thêm việc nhiều nơi bà con nông dân có phần chủ quan, "xé rào", không gieo sạ theo lịch khuyến cáo, thiếu đồng loạt, không có thời gian cách vụ nên loại bệnh nguy hiểm này có nguy cơ bùng phát trở lại theo quy luật tự nhiên của nó.
Diện tích lúa nhiễm bệnh gia tăng
Theo Trung tâm BVTV phía Nam, vụ ĐX 2017 - 2018, tổng diện tích bị nhiễm VL-LXL toàn vùng ĐBSCL là 5.514 ha (tăng 5.304 ha so với vụ ĐX 2016 - 2017) với tỷ lệ nhiễm bệnh >10% là 3.955ha. Bệnh xuất hiện ở các tỉnh Sóc Trăng, Hậu Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Long An, Kiên Giang, Bạc Liêu và Trà Vinh.
.jpg)
Ông Nguyễn Văn Rết bên ruộng lúa xanh tốt sạch rầy khi sử dụng Chess 50WG
Biểu hiện của bệnh VL-LXL là cây lúa phát triển không đồng đều, nếu bị nhiễm vàng lùn thì chồi lúa có chót lá bị vàng, lá mọc sạt ngang; nếu bị nhiễm lùn xoắn lá thì bụi lúc có nhiều chồi, chồi có thể đâm ra từ đốt thân, nhiều lá bị xoắn lại; nếu cây lúa bị nhiễm VL-LXL thì sẽ kết hợp cả 2 triệu chứng trên, lúa không trổ bông hay bị nghẹn; nếu trổ được thì cũng bị lem lép, làm sụt giảm một phần hay toàn bộ năng suất.
Theo kết quả khảo nghiệm, nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Viện Bảo vệ Thực vật, tác nhân trung gian truyền cả hai loại bệnh virus kể trên chính là rầy nâu, với cơ chế truyền bệnh theo kiểu “bền vững”. Cả rầy trưởng thành và rầy con đều có thể truyền bệnh. Thời gian ủ bệnh trung bình trong cơ thể rầy nâu từ 8 - 12 ngày, sau khi truyền bệnh cho cây lúa, rầy nâu cần khoảng 6 giờ để nhân virus trong cơ thể trước khi truyền bệnh cho cây lúa khác (Ngô Vĩnh Viễn và CTV năm 2007).
Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu với thời tiết thất thường, rầy nâu càng dễ sinh sôi, lan truyền dịch bệnh. Thêm vào đó, thời gian cách ly giữa các vụ lúa rất ngắn, thậm chí có nơi nông dân sản xuất gối vụ (chỗ cắt - chỗ sạ), gieo sạ ngoài khung thời vụ khuyến cáo, nên dịch hại dễ bùng phát và tái phát hơn so với trước đây.
Trong sản xuất lúa vụ HT 2018 sắp tới, rầy nâu, bệnh VL-LXL tiếp tục được dự báo là sẽ diễn biến phức tạp, có thể gây hại trên nhiều trà lúa, khiến bà con nông dân nơm nớp lo lắng. Theo nhận định của Trung tâm BVTV phía Nam, diện tích lúa nhiễm bệnh VL-LXL sẽ còn tăng trong vụ lúa HT đang xuống giống, cũng như những vụ lúa tiếp theo nếu không có giải pháp phòng trị hiệu quả.
Ngoài truyền bệnh, rầy ấu trùng và trưởng thành còn chích hút nhựa từ thân cây lúa. Trường hợp bị hại nhẹ, cây lúa sẽ bị khô các lá chân, bị hại nặng sẽ xảy ra hiện tượng “cháy rầy”. Hiện tượng cháy rầy ban đầu sẽ xuất hiện thành từng chòm, còn khi gặp điều kiện thuận lợi, nó sẽ lan ra rất nhanh có khi cháy khô cả cánh đồng trong khoảng thời gian rất ngắn, gây thất thu toàn bộ ruộng lúa, làm giảm hiệu quả đầu tư của bà con nông dân.
"Tạm biệt" rầy nâu
Do rầy nâu chính là "thủ phạm" làm bùng phát bệnh VL-LXL, nên để phòng bệnh, cần có giải pháp quản lý hiệu quả đối tượng này.
Các chuyên gia nông nghiệp khuyến cáo bà con trước khi xuống giống, cần vệ sinh đồng ruộng, dọn sạch cỏ dại quanh bờ, đặc biệt là lúa rài, lúa chét; cày vùi hay đốt sạch rơm rạ nhiễm bệnh của vụ trước và đảm bảo thời gian cách ly nguồn bệnh tối thiểu là 15 ngày. Ngoài ra, bà con cần lưu ý xuống giống lúa HT theo hướng tập trung, né rầy, hạn chế thấp nhất rầy nâu di trú mang mầm bệnh VL-LXL truyền bệnh cho cây lúa ngay từ giai đoạn đầu.
Trên thực tế, trong quy trình quản lý dịch hại tổng hợp trên cây lúa, vẫn cần áp dụng giải pháp hóa học khi mật số rầy đạt đến ngưỡng phòng trừ (5 con/tép ở giai đoạn mạ - đẻ nhánh và 3 con/tép ở giai đoạn làm đòng trở đi).
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc trừ rầy, trong đó Chess 50WG và Minecto Star 60WG của Cty TNHH Syngenta Việt Nam luôn được bà con ưu tiên sử dụng vì hiệu quả trừ rầy cao cũng như những tính năng ưu việc của sản phẩm.
Chess 50WG tác động mạnh mẽ lên sự di chuyển và chích hút ở côn trùng thông qua việc can thiệp vào sự tương tác giữa các dây thần kinh điều khiển cơ, dẫn đến rối loạn và mất khả năng di chuyển, đặc biệt là ở chân sau. Mặt khác, thuốc cũng ngăn cản việc đưa vòi chích hút vào mô thực vật, gây hiện tượng ngán ăn, cuối cùng côn trùng chết vì đói.
Như vậy Chess 50 WG với cơ chế tác động 3 khóa độc đáo: khóa miệng, khóa chân, khóa sinh sản, khiến rầy ngừng chích hút và mất khả năng sinh sản chỉ sau 1 giờ nhiễm thuốc.
Ngoài ra, Chess 50WG có đặc tính lưu dẫn mạnh 2 chiều theo mạch gỗ và mạch nhựa, tạo ra hiệu lực kéo dài, giúp tiết kiệm chi phí và công phun. Đặc biệt, sản phẩm này thân thiện với môi trường và ít ảnh hưởng đến quần thể thiên địch trong tự nhiên.
Để tận dụng tối đa hiệu quả của Chess 50WG, bà con cần phải sử dụng khi vừa thấy rầy cám (rầy nhí/trắng trong) xuất hiện trên ruộng. Phun thuốc Chess sớm vào thời điểm này sẽ giúp cắt lứa rầy, không lo bộc phát và tránh được nguy cơ cháy rầy vào cuối vụ.
Ông Nguyễn Văn Rết, nông dân ở xã Ba Sao, Cao Lãnh, Đồng Tháp chia sẻ: "Theo kinh nghiệm thực tế của tôi sau nhiều năm trồng lúa, rầy thường nở vào những ngày cuối tháng âm lịch (không có trăng). Do đó, cần theo dõi chặt chẽ vào các giai đoạn này để diệt trừ rầy nâu từ sớm. Trước đây, cứ thấy rầy xuất hiện là tôi rầu lắm. Giờ tôi thường sử dụng thuốc Chess 50WG để trừ rầy, và kết quả cho thấy rầy non giảm hẳn, tôi cũng bớt rầu".
Sang giai đoạn từ làm đòng đến trổ, rầy nâu thường xuất hiện cùng với sâu cuốn lá và sâu đục thân. Lúc này, bà con nông dân có thể sử dụng sản phẩm Minecto Star 60WG để quản lý hiệu quả cả 3 đối tượng trên.
Minecto Star 60WG làm cho côn trùng liệt cơ, ngừng chích hút và cắn phá. Đồng thời khóa dẫn truyền xung động thần kinh từ não bộ đến cơ quan thụ cảm điều khiển vận động khiến côn trùng mất khả năng di chuyển, giảm khả năng đẻ trứng cũng như mất khả năng chích hút, dần dần côn trùng ngán ăn, dẫn đến chết vì đói.
Với thành phần hoạt chất tiên tiến, Minecto Star 60WG có hiệu lực cao và kéo dài trên cả 3 đối tượng gây hại quan trọng đồng thời, sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên nên rất thân thiện với môi trường.
Ông Bùi Phước Ngân ở xã Phú Mỹ, Phú Tân, An Giang chia sẻ: "Lúc lúa làm đòng là lúc nông dân chúng tôi vừa lo rầy nâu lại lo sâu cuốn lá, sâu đục thân phá hoại mùa màng, đến là khổ. Từ ngày có thuốc Minecto Star 60WG phun để diệt trừ cả 3 loại côn trùng này, không cần phối trộn nữa, chúng tôi nhàn hẳn chứ trước đây, hết phun diệt rầy lại phun diệt sâu. Dùng Minecto Star đúng là phun 1, được 3 đấy. Vừa giảm được chi phí, vừa đỡ mất công".
Các chuyên gia nông nghiệp cũng lưu ý, khi sử dụng thuốc BVTV để quản lý rầy nâu, trước khi phun thuốc, bà con nên cho nước vào ruộng để rầy di chuyển lên cao, dễ trúng thuốc hơn; cần sử dụng nồng độ và lượng nước theo đúng khuyến cáo để thuốc có thể tiếp xúc được với rầy nâu ở phần gốc lúa; nên cho vòi phun sát gốc lúa và phun ướt đều.
Với hai sản phẩm Chess 50WG và Minecto Star 60WG được sử dụng hợp lý theo từng giai đoạn, bà con có thể "tạm biệt rầy", “chia tay” với VL-LXL, giảm bớt nỗi lo mất mùa và sản xuất ngày càng hiệu quả hơn.
Ông Ngô Lành - đại diện Syngenta Việt Nam khuyến cáo để quản lý rầy nâu triệt để, bà con nên gieo sạ đồng loạt và tập trung trên từng cánh đồng, theo lịch chỉ đạo của cơ quan BVTV địa phương để né rầy; không gieo sạ quá dày.
Thêm vào đó, cần bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali, tốt nhất là bón theo bảng so màu lá lúa, để cây lúa khỏe, có sức chống chịu với sâu bệnh. Các kỹ sư nông nghiệp của Syngenta Việt Nam luôn đồng hành cùng bà con và tích cực hỗ trợ bà con diệt trừ rầy, hạn chế nguy cơ bùng phát bệnh VL-LXL trên đồng ruộng.
Theo nongnghiep.vn
Tin liên quan:
