Nấm rơm là loại nấm ăn có giá trị dinh dưỡng cao trong các bữa ăn hằng ngày, chúng thuộc loại nấm dễ trồng so với nhiều loại nấm khác, thời gian thu hoạch ngắn và cho lợi nhuận khá cao, vì thế trong nhiều năm gần đây nghề trồng nấm rơm ngoài trời được nông dân nhiều nơi đầu tư phát triển mạnh. Trong đó, được kể đến là mô hình trồng nấm rơm trong nhà bằng nguyên liệu bông vải, đây là nguyên liệu trồng nấm mới đang được thực hiện ở xã Tân Thanh- huyện Lạng Giang.
Chị Nguyễn Thị Liên ở thôn Trung, xã Tân Thanh, huyện Lạng Giang, đã tìm tòi học hỏi và mạnh dạn đầu tư phát triển trang trại quy mô hiên đại, rộng 2.000 m2, hiện nay đã và đang cho năng suất và thu nhập cao từ nấm rơm.
Chị Liên, cho biết, để có mô hình thành công như bây giờ là cả một quá trình tìm tòi, học hỏi, tìm hiểu kỹ thuật từ những người làm trước, qua nhiều đợt trồng đã rút kinh nghiệm từ những lần thất bại để có được kỹ thuật chăm sóc khá hoàn chỉnh. Mỗi một khâu chăm sóc đều mang một ý nghĩa nhất định và đều có ảnh hưởng đến năng suất của nấm: Thứ nhất phải nói đến nguyên liệu bông vải rất quan trọng, nguồn bông vải tốt hiện nay được Chi Liên mua từ Bình Dương hoặc Đồng Nai có giá 25.000 đến 27.000 đ/kg. Trung bình 1 kệ có chiều ngang 0.4m x chiều dài 6m cần 10kg nguyên liệu bông vải /1m kệ (số lượng bông có thể giảm 7-8 kg nguyên liệu/1m kệ trong mùa nắng nóng). Bông vải sau khi mua về thì được xử lý bằng vôi (trung bình 1 tấn nguyên liệu là 50 kg vôi ), trộn nguyên liệu sao cho vôi được thấm đều trong. Sau đó, tiến hành ủ 3 ngày để tăng nhiệt độ làm chín bông, sau 3 ngày ủ cho nguyên liệu ra ngoài để hạ nhiệt độ nguyên liệu và cho nguyên liệu vào nhà nấm để chất thành mô.
Sau khi mô nấm được chất đều lên kệ thì tiến hành cho xông thanh trùng bằng nồi hơi trong thời gian 6 giờ nhằm diệt vi khuần và các đối tượng nấm tạp trên kệ hoặc còn lưu trú trên vách nhà nấm. Qua giai đoạn thanh trùng chi Liên bắt đầu cho hạ nhiệt độ 37 – 38oC thì tiến hành cấy meo giống. Nếu chọn meo giống đạt chất lượng tốt thì tơ nấm chạy đến đáy bịt meo. Trung bình 1 bịt meo chúng ta có thể trộn 1 muỗng gạo nếp + 1 muống bột bắp, trộn đều rồi bắt đầu cấy meo giống. Đây là khoảng thời gian này rất quan trọng, có thể quyết định năng suất của nấm rơm nên phải thường xuyên theo dõi nhiệt độ, ẩm độ, độ pH của nguyên liệu bông vải.
Khi nói về những kinh nghiệm theo dõi các yếu tố môi trường, chi Liên chia sẻ, nên giữ nhiệt độ của lớp mô khoảng 37oC - 38oC là nhiệt độ thích hợp. Nếu dùng tay bóp chặt nguyên liệu nếu thấy vừa ẩm bàn tay và có nước thấm ướt bàn tay thì đủ độ ẩm (ẩm độ giao động 60-65%). Một vấn đề quan trong cần phải lưu ý trong quá trình trồng nấm là phải đậy kín nhà nấm và kiểm tra nhiệt độ, ẩm độ, độ pH thường xuyên. Nếu độ pH = 8 thì sau 12 giờ nấm sẽ chạy tơ (chậm nhất là sau 24 giờ). Nếu tơ không phún ra 5mm thì phải cấy thêm meo giống khác vào ngay. Nếu độ PH <8 thì nấm sẽ mọc thưa hoặc pH ≥ 9 thì nấm bị bông cải. Nếu ẩm độ cao thì nấm bị móc xanh. Nếu nhiệt độ dưới 35oC trở xuống thì sau 12 giờ nấm chạy tơ chậm và tạo điều kiện cho nấm tạp, vi khuẩn tấn công làm giảm năng suất nấm.
Sau 5-6 ngày cấy meo sẽ có nấm trứng cá và có thể thu hoạch sau 8 ngày (được gọi là thu hoạch đợt 1). Sau khi thu hoạch đợt 1, pha 10kg cám + 10kg nước tưới đều lên nguyên liệu nhằm cung cấp thêm dinh dưỡng cho meo nấm. Nếu thị trường tiêu thụ chậm có thể co giãn thời gian đến ngày thứ 10 thì thu hoạch đợt 2. Trung bình 10kg nguyên liệu thu được 5 kg nấm.
Với 8 nhà nấm, mỗi lứa chị Nguyễn Thị Liên đầu tư 5.000 kg nguyên liệu và thu hoạch được 2000 kg nấm/lứa. Với giá bán khoảng 90.000 nghìn đồng/kg cho thu nhập được 180 triệu đồng/lứa. Trung bình 1 năm gia đình chị Liên thu khoảng 5 vụ (đợt) tổng doanh thu khoảng 900 trăm trệu đồng, trừ mọi chi phí lợi nhuận đạt trên 300 triệu đồng từ việc trồng nấm rơm bằng nguyên liệu bông vải. Theo chị cho biết, sau khi làm 5 vụ nấm thì có thể lấy lại vốn xây dựng nhà nấm.
Hiện tại, chị Nguyễn Thị Liên vẫn tiếp tục tìm hiểu thêm về việc tái chế nguyên liệu bông vải để cho thu hoạch như nguyên liệu mới hoàn toàn, đầu tư kỹ thuật, máy móc và mở rộng diện tích nhằm phục vụ đam mê với nghề trồng nấm nhằm phát triển kinh tế cho gia đình. Từ một người đam mê trồng nấm và sự nhiệt tình chị Liên sẵn sàng chia sẽ kinh nghiệm cho tất cả mọi người có cùng đam mê để đưa nghề trồng nấm trên bông vải phát triển thành thương hiệu nấm rơm của Hợp tác xã Tân Thanh trong thời gian tới, anh Nguyễn Cường Phú- Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Tân Thanh cho biết.
Bài, ảnh: Bình Yên
